مراحل انجام لیزر موهای زائد

۱. مقدمه: لیزر موهای زائد چیست و چگونه عمل می‌کند؟

لیزر موهای زائد یکی از مؤثرترین و ماندگارترین روش‌های حذف موهای ناخواسته در بدن است و بسیاری از افراد برای داشتن پوستی صاف و بدون نیاز به اصلاح‌های مکرر از این روش استفاده می‌کنند. در این مقاله، مراحل انجام لیزر موهای زائد را به‌صورت کامل و دقیق بررسی می‌کنیم تا بدانید قبل، حین و بعد از درمان چه اتفاقی برای پوست و فولیکول‌های مو می‌افتد.
در این روش، اشعه لیزر توسط رنگدانه (ملانین) موجود در ساقه و ریشه مو جذب شده و گرمای کنترل‌شده‌ای تولید می‌کند که فولیکول را تضعیف یا غیرفعال می‌کند. همین فرایند است که باعث کاهش دائمی رشد مو می‌شود.
مزیت مهم لیزر این است که برخلاف اپیلاسیون، بند یا تیغ، رشد مو را از ریشه مختل می‌کند و نتایج آن بسیار ماندگارتر است. دستگاه‌های پیشرفته‌ای مانند الکساندرایت، دایود و Nd:YAG باعث شده‌اند لیزر برای انواع پوست‌ها ایمن و قابل انجام باشد.
در ادامه، تمام مراحل انجام لیزر موهای زائد از مشاوره اولیه تا مراقبت‌های پس از لیزر را قدم‌به‌قدم توضیح خواهیم داد.

۲. مرحله اول: مشاوره اولیه و ارزیابی نوع پوست و مو

مشاوره اولیه مهم‌ترین بخش فرایند لیزر است، زیرا در همان جلسه تعیین می‌شود که نوع پوست، رنگ مو، ضخامت مو و شرایط عمومی شما برای لیزر مناسب است یا خیر. در کلینیک‌های معتبر، ابتدا توسط پزشک یا کارشناس لیزر، پوست بررسی می‌شود تا مشخص شود آیا فرد در معرض خطر سوختگی، PIH (لک بعد از التهاب)، یا تحریک شدید پوستی هست یا خیر.
در این مرحله رنگ پوست (Skin Type) بر اساس استاندارد فیتزپاتریک مشخص می‌شود، زیرا هر نوع پوست به طول موج و انرژی متفاوتی نیاز دارد. به‌عنوان مثال، پوست‌های روشن معمولاً بهترین نتیجه را از دستگاه الکساندرایت می‌گیرند، درحالی‌که پوست‌های سبزه یا گندمی با دستگاه‌های دایود یا Nd:YAG سازگاری بیشتری دارند.
علاوه بر این، ضخامت مو، میزان تراکم، نواحی مدنظر و سابقه اصلاح نیز بررسی می‌شود تا تعداد جلسات و برنامه درمانی دقیق تعیین گردد.
در مشاوره اولیه همچنین سوابق پزشکی مانند بارداری، بیماری‌های پوستی، مصرف داروهای حساس‌کننده به نور، سابقه تبخال، تزریق ژل یا بوتاکس و حتی آفتاب‌سوختگی اخیر بررسی می‌شود. اگر فرد هرکدام از این موارد را داشته باشد، ممکن است جلسات به تعویق بیفتد یا تنظیمات دستگاه تغییر کند.
در نهایت، در این مرحله براساس تحلیل کامل، نوع دستگاه، انرژی مورد استفاده، تعداد جلسات و مراقبت‌های ضروری برای فرد توضیح داده می‌شود. مشاوره حرفه‌ای باعث می‌شود فرد بدون نگرانی وارد مراحل بعدی شود و احتمال عوارض به حداقل برسد.

۳. مرحله دوم: آماده‌سازی پوست قبل از شروع لیزر

آماده‌سازی صحیح قبل از لیزر تأثیر بسیار زیادی بر نتیجه نهایی دارد. یکی از مهم‌ترین کارها اصلاح موها با ژیلت ۲۴ ساعت قبل از جلسه است، زیرا لیزر باید مستقیماً به ریشه مو برسد و وجود موهای بلند انرژی را هدر می‌دهد و احتمال سوختگی را افزایش می‌دهد.
همچنین فرد باید از آفتاب گرفتن، سولاریوم، برنزه کردن و استفاده از کرم‌های رنگی حداقل ۲ هفته قبل از لیزر خودداری کند. پوست برنزه جذب انرژی بیشتری دارد و این موضوع احتمال سوختگی و لک را بالا می‌برد.
از دیگر نکات مهم، عدم استفاده از کرم‌های لایه‌بردار، اسکراب، دئودورانت، بادی‌اسپلش و عطر در روز انجام لیزر است، زیرا این محصولات باعث حساسیت بیشتر پوست می‌شوند.
پوست باید تمیز و بدون هرگونه مواد آرایشی باشد. در کلینیک‌های حرفه‌ای، قبل از شروع کار، پوست کاملاً پاکسازی می‌شود تا سطح آن از هرگونه آلودگی، چربی یا کرم پاک شود.
افرادی که پوست بسیار حساس یا دچار پوسته‌پوسته شدن هستند ممکن است نیاز به کرم‌های ترمیم‌کننده قبل از جلسه داشته باشند.
در نهایت، آماده‌سازی درست قبل از لیزر باعث افزایش اثربخشی دستگاه، کاهش درد، جلوگیری از التهاب و افزایش ایمنی می‌شود.

۴. مرحله سوم: تست شات و تعیین تنظیمات دستگاه

تست شات یکی از بخش‌های مهم و اجباری در لیزر حرفه‌ای است. در این مرحله یک یا چند پالس لیزر روی بخش کوچکی از پوست زده می‌شود تا واکنش پوست بررسی شود.
علت انجام تست شات این است که هر پوست، بسته به رنگ، جنس، ضخامت و حتی میزان آب بدن، واکنش متفاوتی نسبت به انرژی لیزر نشان می‌دهد. اگر انرژی خیلی بالا باشد ممکن است پوست دچار التهاب شدید یا سوختگی شود و اگر خیلی کم باشد، لیزر اثربخشی لازم را نخواهد داشت.
با تست شات، اپراتور می‌تواند بهترین Fluence (انرژی)، Pulse Duration (مدت پالس) و DCD (خنک‌کننده) را انتخاب کند. پس از زدن شات آزمایشی، معمولاً پوست کمی قرمز می‌شود که کاملاً طبیعی است. اما اگر التهاب شدید باشد یا برجستگی زیاد ایجاد شود، تنظیمات دستگاه تغییر می‌کند.
مزیت تست شات این است که احتمال بروز هرگونه عارضه ناخواسته را به حداقل می‌رساند و باعث می‌شود فرد با خیال راحت وارد مرحله اصلی لیزر شود.
در کلینیک‌های حرفه‌ای مانند Behdis، تنظیمات همیشه بر اساس استانداردهای جهانی و با هدف بیشترین اثربخشی و کمترین درد انتخاب می‌شود.

۵. مرحله چهارم: انجام لیزر موهای زائد

در این مرحله لیزر اصلی آغاز می‌شود. ابتدا بسته به نوع دستگاه، ممکن است ژل خنک‌کننده روی پوست استفاده شود (خصوصاً برای دستگاه‌های دایود). سپس اپراتور با دستگاه شروع به تابش پالس‌ها روی سطح پوست می‌کند. هر پالس لیزر تنها چند میلی‌ثانیه طول می‌کشد و هم‌زمان سیستم کولینگ دستگاه، پوست را سرد کرده و از سوختگی جلوگیری می‌کند.
احساس فرد هنگام لیزر معمولاً شبیه یک ضربه کش‌دار یا شات کوچک است و میزان درد آن بسته به نوع پوست و دستگاه متفاوت است. دستگاه‌های نسل جدید مانند کندلا جنتل مکس پرو درد کمتری دارند زیرا از سیستم خنک‌کننده بسیار قوی (DCD) استفاده می‌کنند.
مدت‌زمان انجام لیزر بسته به ناحیه متفاوت است؛ برای مثال، لیزر زیربغل حدود ۵ دقیقه، دست کامل ۲۰ دقیقه و کل بدن ۶۰–۹۰ دقیقه زمان می‌برد.
در طول کار، هرگونه خال، تتو یا زخم با چسب مخصوص پوشانده می‌شود تا از آسیب جلوگیری شود.
در پایان جلسه، پوست کمی گرم، صورتی یا ملتهب می‌شود که طبیعی است و بعد از چند ساعت بهبود پیدا می‌کند.

۶. مرحله پنجم: مراقبت‌های بلافاصله بعد از لیزر

بعد از پایان جلسه لیزر، پوست معمولاً کمی گرم، قرمز یا حساس می‌شود که کاملاً طبیعی است و به “اریتما” معروف است. این واکنش نشان‌دهنده تأثیرگذاری لیزر و رسیدن انرژی به ریشه موهاست. در این مرحله، مراقبت صحیح بسیار مهم است تا التهاب به حداقل برسد و از بروز عوارض احتمالی جلوگیری شود. یکی از مهم‌ترین اقدامات، استفاده از کمپرس سرد یا پدهای خنک است که باعث کاهش سریع قرمزی و تسکین پوست می‌شود.
همچنین استفاده از کرم‌های ضدالتهاب مانند بپانتن پلاس، زینک اکساید یا ژل آلوئه‌ورا (نوع بدون رایحه و بدون الکل) توصیه می‌شود. این محصولات به ترمیم سریع پوست و جلوگیری از ایجاد سوزش کمک می‌کنند.
در ۲۴ ساعت اول پس از لیزر باید از حمام داغ، سونا، جکوزی، فعالیت ورزشی سنگین، تعریق زیاد و استفاده از دئودورانت‌ها خودداری شود، زیرا تمام این موارد باعث تحریک پوست و افزایش التهاب می‌شوند.
اگر در ناحیه مورد درمان دانه‌های ریز یا حالت برجستگی دیده شد، جای نگرانی نیست؛ این اثر به دلیل تخریب فولیکول است و معمولاً بعد از چند ساعت سرِ موها بیرون می‌زند که نشان‌دهنده اثربخشی لیزر است.
در این مرحله نباید پوست را مالش دهید یا از لایه‌بردار و اسکراب استفاده کنید.
در کل، مراقبت‌های بلافاصله پس از لیزر نقش مهمی در پیشگیری از عوارضی مانند تیرگی، حساسیت یا سوختگی دارد و باعث می‌شود پوست سریع‌تر به حالت طبیعی بازگردد.

۷. مرحله ششم: مراقبت‌های چند روز بعد از لیزر

مراقبت‌های چند روز بعد از لیزر بخش مهمی از رسیدن به نتیجه مطلوب است. بعد از روز اول، پوست هنوز حساس است و باید تا چند روز رفتار ملایمی با آن داشته باشید. نخستین نکته، پرهیز از آفتاب مستقیم است. نور خورشید در این دوره می‌تواند باعث ایجاد لک یا تیرگی شود؛ بنابراین استفاده از ضدآفتاب با SPF بالا (حداقل ۵۰) کاملاً ضروری است، مخصوصاً اگر ناحیه لیزرشده در معرض نور قرار بگیرد.
تا ۳ روز بعد از لیزر نباید از لایه‌بردارها، اسکراب، رتینول، AHA/BHA یا هر محصول تحریک‌کننده استفاده کرد. پوست باید بتواند بدون فشار اضافی بهبود پیدا کند.
همچنین بهتر است از ورزش‌های سنگین و فعالیت‌هایی که باعث تعریق می‌شود پرهیز کنید، زیرا تعریق ممکن است باعث جوش‌های ریز یا التهاب فولیکول‌ها شود.
شیو مجاز است اما باید با ژیلت تمیز و بدون فشار انجام شود و از کندن موها با موچین یا اپیلاسیون تا جلسه بعدی کاملاً خودداری گردد؛ چون این کار چرخه رشد مو را مختل کرده و اثر لیزر را کاهش می‌دهد.
اگر پوسته‌های ریز یا دانه‌های سیاه مشاهده شد، این همان موهای سوخته‌شده هستند و نباید دستکاری شوند.
در نهایت، مصرف منظم مرطوب‌کننده‌های ملایم در این چند روز به بازسازی بهتر پوست کمک می‌کند. این مرحله یکی از کلیدهای اصلی برای رسیدن به نتایج صاف، شفاف و بدون مو است.

۸. مرحله هفتم: فاصله بین جلسات و چرخه رشد مو

برای اینکه لیزر بیشترین اثر را داشته باشد، باید جلسات با فواصل استاندارد انجام شوند. دلیل اصلی این موضوع، ماهیت رشد مو است. موها در سه فاز آناژن (رشد فعال)، کاتاژن (انتقال) و تلوژن (استراحت) قرار دارند. لیزر فقط روی موهایی تأثیر دارد که در فاز آناژن باشند، یعنی زمانی که ریشه فعال و متصل است.
به همین دلیل، تمام موهای بدن در یک جلسه از بین نمی‌روند و نیاز است جلسه‌های بعدی نیز تکرار شوند تا موهای جدیدی که وارد فاز رشد فعال می‌شوند هم تخریب شوند.
به‌صورت استاندارد، فاصله جلسات لیزر بین ۴ تا ۶ هفته است و برای نواحی صورت ممکن است فاصله کوتاه‌تر (۳ تا ۴ هفته) باشد. رعایت نکردن فاصله‌های مناسب باعث کاهش اثرگذاری درمان و افزایش تعداد جلسات می‌شود.
تعداد جلسات معمولاً بین ۶ تا ۸ جلسه است، اما بسته به نوع پوست، رنگ مو، ضخامت مو، هورمون‌ها و دستگاه مورد استفاده ممکن است بیشتر یا کمتر باشد.
پس از تکمیل جلسات اصلی، معمولاً هر ۶ تا ۱۲ ماه یک جلسه یادآور (Touch-Up) نیاز است تا هر موی باقی‌مانده یا رشد مجدد احتمالی کنترل شود.
در این مرحله پایبندی به زمان‌بندی تعیین‌شده توسط متخصص نقش زیادی در کاهش دائمی و واقعی موهای زائد دارد.

۹. مرحله هشتم: نتایج نهایی و زمان مشاهده تأثیر کامل

نتایج لیزر از همان جلسه اول شروع به نمایان شدن می‌کند، اما تأثیر کامل معمولاً نیاز به چند جلسه دارد. پس از جلسه اول، موها آرام‌آرام ضعیف می‌شوند و بعد از حدود ۱۰ تا ۱۴ روز شروع به ریزش می‌کنند. این ریزش طبیعی است و به معنای سوختن فولیکول‌هاست.
پس از ۳ تا ۴ جلسه، بسیاری از افراد کاهش قابل‌توجهی در حجم، ضخامت و سرعت رشد مو مشاهده می‌کنند. موها نازک‌تر و پراکنده‌تر می‌شوند و فاصله رشد مجدد طولانی‌تر می‌گردد.
تأثیر نهایی لیزر بعد از ۶ تا ۸ جلسه قابل مشاهده است، زمانی که ۸۰ تا ۹۰ درصد موهای زائد کاهش پیدا می‌کنند. این درصد بسته به نوع دستگاه، نوع پوست، جنس مو، شرایط هورمونی و کیفیت کار کلینیک متفاوت است.
افرادی که موهای بسیار نازک، کرکی یا کم‌رنگ دارند ممکن است نتیجه کمتری بگیرند، زیرا این نوع موها ملانین کمی دارند و انرژی لیزر را کمتر جذب می‌کنند.
نتیجه کامل زمانی پایدار می‌ماند که فرد مراقبت‌های بعد از لیزر را رعایت کند و جلسات را به‌موقع ادامه دهد. در نهایت، لیزر یک روش دائمی برای حذف موهای زائد به‌حساب می‌آید و میزان رشد مجدد در آینده بسیار کم و قابل‌کنترل خواهد بود.